A Dai Kho Rih Lomi Kawlpa Ka Hawi He Biaalnak

Biadomhnak:London cu inn hlan man a fak tuk caah building pakhat hi mi tam ngai nih kan ni hrawm cio hna. Ka room pawngah kawl pa a um ve,a nih hi siibawi pakhat a si i kei mah he MBA a kai cuahmah ve. Kan ni manh caan ah kan subject kong long si loin kan ram ramkhel,biaknak le education system kong hna kan ni ruah tawn. Anih hi siibawi pakhat a si bantuk in ca tampi a rel mi a si. Amah sin in theihhngalnak ka chapmi tam ngai,kawl mi nih Chinmi an kan hmuh ning zong ka cawn/hmuh khawh.

Ka lungtling bak lomi pakhat:Voikhat cu hitihin bia ka hal'Nan mah chuahpi holh le ca a si mi kawlca(Myanma-sa) subject hi sianginn(abik in tanghra) ah level tluk(same level) in kan mah holh dang a hmang ve mi he kan cawnti hi a dik(fair) na ti maw? Chinmi tanghra kan sunghnak a ruangbik cu kawlca hi a si,kan mah Chin ca hi nan mah kawlmi he level tluk in cawngti sisehlaw a dik ngai ko na ti hnga maw? tiin ka hal.Aka lehmi cu,'Myanma-sa level tluk in kan cawn ruangah Chinmi tanghra sungmi nan tam a si lo,saya te cachimh that lo ruang deuh ah a si. Nan hngakchia tein class chung kawl holh rak hmang cang uhlaw nan ni harh ti hnga lo' a ti ve.

Ka point a cohlang kho hrim lo.Kei nih 'Nan mah level 2 nan cawn lio ah kan mah level 1 long kan cawn ding a si,Myanma-sa textbook pakhat kan ni hrawm awk zong a si hrim lo, level niam deuh in textbook zong an kan tuah piak ding hrim a si' ka ti len nain a duh bak ve lo, cachimhtu le sianghngachia santlaih lo bia a si a ti peng ve ko. Hitluk a dik lo timi aa fiang ko buin ka point a cohlang khawh lo tikah ka thin hna a hang pah,nain ka hawi tha a si hlei ah siibawi pakhat a si tikah biahrang in ka chon duh ve lo. Cuticun,kan ni manh caan ah bia pehtlaih in kan ni al tawn,tutan tanghra result a chuah hnu kau hin kan biaalnak azual.

A ngaingai te ti ah cun kawlmi second language pakhat long an cawn lio ah kan mah miphun dang cu second language pahnih(Myanmar,English) bak kan cawng cuh. Cunak azual deuh rih mi cu kan thiam bak lomi holh in ca kan rak cawn tikah by-heart system long kan hmang. Tangcheu in tanghra tiangah kan cawnmi a tam lengluang nain kan thiammi pakhat hmanh um lo.Hihi kan second language a si mi kawl ca hmanh kan thiam hlan ah kawlca bak in second subject kan cawn rih,hihi zei he dah a lo ti si cun,cahang um lomi cafung in catial he a lo.Chinmi caa kan thiam lomi le tanghra sungh kan tam khun hi kan thluakchiat caah si loin cozah policy ruang deuh ah a si.

Miphun tampi icawhnak ram tampi ah cun national language hi mah le holh a ngei ve ko mi kha first language bantuk in an cawnter bal hna lo.Biana ah India national language Hindi khi ram pumpi nih an cawng ve ko nain an cawnning level aidang cio.Mizo pawl basic level an cawn lio ah Hindi holh hmang mi Kala pawl cu advanced level an cawng cang.Hitihin kan kawlram zong a si awk a si ve. Cu lo ah cun kawl pawl an ni miak tuk lawmmam!

Nikum Rangon ka um lio ah ka nau le tanghra an mark cazin ka va lak piak hna,mi tam deuh cu Myanma-sa ah an sungh. Adang subject a awng dih nain Myanmasa long a sung mi zong an um len,hibantuk ka hmuh ah ka lungfah a zual.Kei tanghra ka rak kai ah ka cazoh caan 30% bak Myanma-sa ah ka pek. Mitampi cu Myanma-sa kawngpi pawl zaanchir kan au hnawhnak ah subject dang zoh caan kan pe kho ti lo. Kan au hnawh peng mi topic zong sau  nguh hlei hlah,zarhkhat hnu ah cun athar in au hnawh than a ho. Cuticun,kawlpawl nih zaankhat hnih ah an lim khawh mi Myanma-sa te nih kan caan sunglawi a dolh dih hlei ah mitampi kan lung a kan donghter.Cuchinchap ah kawlram chung tanghra question kan zoh tikah Chin State le Sagaing Taing question hi a har khun rih!Tukum result zong letkhat veve in an tla.

Biadonghnak:Kawlca cawn le kawlholh thiam hi ka doh bak loh,Union chung kan um chung poah cu kan cawn le kan thiam awk a si ka ti. Nain,kan miphun thanchonak a donh tu policy cu kan doh bak a herh. Kan nih Chinram cu a kan cawmtu ding natural resource tha kan ngei lo caah human resource tal kan thatter lo ah cun kan ram sersiam a awl lai lo. State pakaht in kumkhat ah minung 700 menmen nih tanghra awn cu a tlawm tuk ngamsam ko.Hitluk tanghra awng kan tlawm hi sianghngakchia le cachimtu saya/ma cung ai hngat ve nain 40% tal hi cu kawlca first language bantuk in an kan cawnter caah a si lai ka ti!







 

Philh Khawh Si Lo Mi Zaankhat

Thaizing tanghra result a chuak lai tiin thawng a leng pah. Zaanlei nazi pa nga hrawng a si cang,rawl ei kan ni timh cuahmah lio pi a si.Phone a van ring,ka pa nih a tlaih i 'Saya Raldun ka si,Lungthli Tum cu kumthum chung an bar ee' a rak ti ko.Ka nu ka zoh,ka far le ka pa ka zoh hna. An lungfah ning le an ngaihchiatning! 'Ka fa le pariat chung in pakhat hmanh nih tanghra awn lo cu nan nu santlaih lo tuk bia maw..' a ti pah in ka nu cu a mitthli he a kan dir tak.Rawl kan ser cia zong ei huam ti loin kan fim than.

Khua ka ruah ah ka lungpit.Sungh sawhsawh long si loin kumthum tiang phit than khawh lo ding cu ka ruat kho hrim lo.Kumthum hnu phit than le a si kho ti lo.'Tanghra cu ka awng kho ti lai lo,zeidah ka tuah hnga,India ah maw bible sianginn ka kai ve hnga or Malay maw ka choi ve ko hnga' tiin khua tampi ka ruat. Ka lung fah ning um zia ka thiam lo. Ka nu le ka pa an lungfah lai ka ruah kau ah ka celh lo.Zaan zongah hngilh khawh si ti lo.Zaan a tlai deuh,ka khuaruahmi a hung tam deuh deuh,hngilh khawh a si ti lo.Ka nu le ka pa zong bia an chim cu ka thei lo nain an ni hngilh kho ve hrim rua lo,an hrum-ai thawng ka theih pah ve hna.

Zinglei pahnih hrawng a si cang caah hngilh khawh ka zuam. Result kong tuak ti loin korean movie kong hna ka ruat chih i ka hung i hngilh pah. Tanghra result cu zing 4am(?) in tar a si cang caah 3am hrawng ah result zoh athawh mi an aw nih a ka thangh than cang.Cuticun hngilh than kho ti loin khua ka ruat than. Ruah lo pi in 4am hrawngah phone a van ra. 'Aho dah a si hnga,zing nazi pali phone chonh cu zeidah a herh hnga' ka ti i ka lau ngai. Result zong cu ka lung um pah ve thiam. Ka pa nih a van chon i tlawmpal ah 'Halleluiah' tiin ka pa a au ka van theih. Ka tho colh ve,ka pa nih aka zuan hnawh colh i 'Na u le pa ruk nih an khuai khawh lomi arti na khuai khawh cang,ka Lungthli Tum ka khen cang' a ti pah khin a lawmhnak mitthli a tla thluahmah.Ka nu zong a lawmh tuk nak ah a tap chih ve.Lawmhnak laksawng ah ka rak ruahchih peng mi 125 saikel le denh ka cak tukmi maldani pahnat an ka cawk piak colh.Ka lunghmui khun!

Tanghra awn hi mi zaran caah cun chim tlak lo te a si ko lai nain kan mah chungkhar caah cun zeidang nak in a sung lawi deuh ko. Unau pa riat kan si i ka u le tanghra a awng kho mi pakhat hmanh an um lo.Kei zong hi a u le hnu a zul ko lai an ka ti cio. Cutikah,kei mah 7nak nih ka hung awng cu asunglai khun ko.