Miphundangpa Vat Kongah Kan Lainu Cheukhat Ruahnak

Biahalmi: Laimi ramdang a phan mi kan tlawm ti lo,cheukhat cu Laimi um lonak hmuhma hna ah khua kan sa. Ramdang mi he kan ni cawh tuk tikah i duhnak hna a chuak i a donghnak ah cun i thitum nak tiang kan phan pah cang. Hiti aruang tampi ruangah ramdang mi he ai um mi kan Lainu/Laipa hi an mawh lo na ti maw?Or Lainu/Laipa theng te an thit vat ding hrim a si na ti dah? Nang teh Laipa dah ti lo cun ramdang mi vat kai timh lo timi ruahnak hna na ngei el maw?

Dr. Dorence Van Bik (MSc Saram si lei cawng lio, S. Korea): Laimi hi a ruang tampi ruang ah ramdang a phan mi kan tam tuk cang. Acheu cu laimi tampi umnak ah kan um, acheu cu laimi umlonak ah kan um. Ramdang mi he kanni cawh tuk ruang ah siseh, laimi an umlo ruang ah siseh, ramdang mi he i duh in kan i um tawn. Kei ka hmuh ning ah cun, kan mah lung kan i tei hmasa ko asi ah cun, ramdang mi he i duh ding aruang cu um hnga lo. Sinan, kan pawngkam a ummi laimi he kan i komh khawh lo ah cun an i duh/an i um mi hi cu an mah right a si tiin ka hmuh. 

An i duh an i um hnu bel ah an tuah ding cu Lai/Chin asinak thlau loin a miphun caah thathnemnak achuah pi khawhlo hmanhah chiatnak a chuahpitu silo ding hi aa zuam ding  a mah rian si tiin ka hmuh ve. Asikhawh ah cun mah miphun le biaknak aa khatmi he i duh i i um hi a tha bik tiin ka hmuh. Miphundang a vaat/thit zongah mah miphun a cawisang chintu an si ah cun ka lawmh i ka thangthat ko hna. Mah le mah i thit i mah miphun thangchiat ter mi sinak in cun a tha deuh tuk tiin ka hmuh.

Rose Merry(Kualalampur, Malaysia): Aa kei ka ruah nak cu khawika hmun khua zei ram ka phak poah ah zei ban tk zu ding sa ei a si ko zonggah kan mah le kan miphun Laipa te ka vat ko lai. Ka lawmmm.

Nu Sung Hrangtlung(Nu Nu Biazai ngeitu,Malaysia): Ahmasa bikah Laimi nih ramdang pa/nu tthit le vat hi a ttha lo ti ning law  miphun dang a va/tthi ciami hna an lung ka fah ter sual hna lai ka phang. Cun, Miphun tthit/ vat  hi a poi lo, minung pei kan si cu” tiah ka chim ahcun ka palh tuk fawn lai. Asinain a cang ciami cu a dih ko cang caah hmailei i miphun dang a tthi/va rih lomi mino kan caah mah le mah miphun vat/ tthit hi kan ttanh deuh awk a si ko. Zeicatiah Miphun pakhat hi Pathian nih a kan pekmi a si. Petu kan upatnak cu a pekmi cungah lung diriam tein um kha a si ko tiin kei nih cun ka hmuh fawn. Cun Bible ca chung zongah mah miphun te i ttanhnak kha tampi kan hmuh khawh. Laimi tampi cu  ramdang ah khua kan sa thluahmah cang i, kan saknak hmun lila ah tefa kan ngei cio hna.  A cheu nih pakhat le pakhat i daw uh (love one another) tiah bible ah a chim ko cu teh kan i dawtnak a biapi kan ti ttheo. A hman tukmi a si. Mizeipaoh hi dawtnak lungthin kan ngeih awk asi nain miphun dang tthi/ va hna uh a ti duhnak a si hrim lo

Kanmah ram te ahkhan cun khuasa dih ngawtmi rak si u sih law, miphun dang kan tthit/vat hna zongah  kan him deuh lai in ka zumh. Ramdang kan phant ruang le mi ramdang he ai cawh cuahmah kan si ruang khun ahhin kan “KAN MIPHUN” hi dirpi i mah le mah miphun he ttuanzai reltti le tefa chuah cu cu kan ttant awk a si ko tiin ka hmuh fawn. “Lainu Caah Laipa, Laipa Caah Lainu” timi biafang hi cu a el zong kan el awk a si loin ka hmu.  Zeicatiah miphun kan vat/tthit hna tikah kanmah chan ahcun kan miphun a tlau lai lo. A ruang cu kan thinlung chungah cun pei Laimi thinlung put kan ngeih fam cu. Asinain techin fapar chan ahcun zatuak ah sawm kua nga cu kan tlau hrim hrim ding a fiang ko. Human Rights (Nuhrin Covo) lei khelin kan tuak ahcun miphun dang vat hi a sual lo. Cun, Ramdang mi zong miphun dang a va/tthi mi an tampi ko, an tlau hlei lo kan ti men lai. Nain Laimi cu barawh zat lawng kan si rih.  Miphun dang he kan i tahchunh rih awk a si lo. Cuccaah kan miphun dirhpi hi kan rian cio a si.

Hi ka ti tikah hin miphun dang a va ciami sual ka phaw hrim hna lo. Nain a tang rihmi mino nih cun Lainu/pa te hi i tthitum u sih law a ttha tuk hnga. Kahpia um lo tein a fekmi miphun kan si hi a biapi ko. Mah bantuk ciruang cu karh seh law ai dawh tukmi kan si hnga. Ka biadonghnak ah mah “Mah miphun vat i dawt i duh lonak cun miphun dang he daw tein um a ttha deuh kan ti tawn. Nain Laipa/nu te he daw tein um duh ahcun kan mah kha tuanvo ngei lila kan si ko. Miphun dang he kan i dawt khawh tham ahcun mah le miphun he i dawt cu a si kho tukmi a si. Kanmah tu nih a zia thiam a herh. Miphun dang a tthi/va cia lila hmanh nih kan miphun kan ttanh hi dirpi hna seh law a va ttha tuk hnga.

Merryna Iang Tin Par(2015 CND Malaysia Miss ngahtu, Malaysia): Kan mi phun ka dawt Lai mi ka si Lai mi ka tanh ti ve ko ti ah cun mah le miphun/Lai hri tlai Laimi te hi vat/thit ding a si ko tiah ka ruah. Sining le hmun hma kan ti leng mang mi hi a si deuh lo, kan mah kan lung thin hi a bia pi bik a si ko tiah ka ruah. Kei ka duh ning ah cun mah le khua/peng le tlang/mi phun te vat/thit  hi ka duh/uar bik. Kei cu Bawipa nih lam ka hruai seh Ramdang pa vat cu ka timh lo.  

Grace Tluangneh (Melbourne, Australia): Aww hihi kaphnih in zoh ve a herh, mi duh dang rawlduh dang ti si I tahchunhnak ah lainu/pa cu chuahkaa tein si lo ah mah I theih hlan rumro ko I Lairam a chuah taakmi a si ko ahcun, a mawh lo ka ti, a ruang cu Laimi hawi si lo le Laiholh ah a chambau ttheo lai tiin ka ruah. Minung cu I communicate nak a tam deuh cun I tlaihchannak cu a um deuh tawn I mah caah cun ramdang nu/pa he an I communicate nak a tam deuh cun an I tlaihchannak cu a um deuh lai,Laimi nak cun. Cucun ramdang nu/pa nih kan nunphung kan biaknak kan I hrawm kho ve lai an ti ko ahcun Lairam kan tthanchonak pakhat si ve tiin ka hmuh fawn. 

Keimah ka lungput keimah ka saduhthah tu ahcun a si zong a si khawh lo zong ah Laipa bak ka vaat lai ka ti, a ruang cu miphun kan I cawisan zong a si ka ti,cun Lainu cu taktak ti ko lo cun Laipa tluk cun a kan theithiam dihtu ding cu ramdang pa cun an um lai ka ti lo. Kanmah ram chung Kawlmi ko hmenh nih an kan theithiam lo I cu I ti zong khat lo ram zong khat lomi chinchin nih cu cuanh khawh awk cu a ttha ka ti lem lo. Pa bak ahcun Laipa ti cawh lo bak te ka duh ko kei.

Rosy Darchum(Stavanger, Norway): Laimi ramdang kan um tikah, ramdang mi he kan i cawh, kan tlawngleng tti. Mah tikah ramdangmi he i hawikomhnak le i naihnak fawi tein a chuak. I naihnak nih, tlaichannak le i duhdawtnak hi a chuahpi tthan hoi.Mah tikah laimi um lonak le laimi tlawmdeuhnak ah acheu kan Lainu/Laipa ramdangmi he ai um mi hna hi cu, an mawh ve lo ka ti ko. Zeicatiah umnak zong nih cun Laimi he i naihnak cu a pe ve ti lo i. 

Nain i tthitumhnak ah keimah ka kalpining cu mah hi asi.Va ngeih timh tikah quality a pakhatnak ka zoh mi cu, keimah a ka dawtu le lawmhnak(happiness) a ka pe khotu asi maw si lo. Mah ahhin keimah long si loin ka chungkhar a dawtu asi lai. Ka ideology, values le principles a ka upat piaktu asi lai i ka sining tein aka cohlantu asi fawn lai. A pahnihnak ah Pathian a ttihzahmi asi lai. A pathumnak ah kan laimiphun asi lai, aruang cu keimah ruahning ahcun kanmah miphun he kan i tthit/vat ahcun i theihthiamnak, i dawtremnak le i upatnak aum lai. Cuhlei ah innchungkhar ah anuam deuh hrim lai. Laipa asi ahcun mah quality a pakhatnak kha a tlinh lai ka zumh. 



*** Atang i caw-ngia hmanthlak na click ah kei phaisa ka ngah ve, zangfah tein voikhat tal ka click piak ve hram!